Trafik kazası yaşayan pek çok kişi, araç değer kaybı konusunu merak etmektedir. Kaza sonrası hasar gören araçlar, ne kadar iyi tamir edilse de TRAMER kaydına hasarlı olarak geçmektedir. Bunun sonucunda ise araçta değer kaybı meydana gelir. Aracı satmak istediğinizde ise çok daha düşük fiyatlara alıcı bulursunuz. Bu yazımızda konu ile ilgili merak edilenleri cevaplayarak, meydana gelen maddi zararın nasıl tazmin edileceğini inceleyeceğiz.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Trafik kazası sonucunda, hasara uğrayan aracın onarılması ve parçalarının değişmesi sebebiyle ikinci el fiyatının düşmesine araç değer kaybı denir.
Araç tamir edilirken orijinal parçalar kullanılarak eski haline gelmiş olsa dahi araçtaki bu hasar kayıtlara geçer. Bunun sonucunda ise tamir edilen araç 2. el piyasa değerini kaybeder. Böyle bir durumda, kazada daha az kusuru olan tarafın mağdur olmasının engellenmesi ve değer kaybı giderilmesi gerekir.
Araç Değer Kaybını Kim Karşılar?
Trafik kazasında kusuru fazla olan taraf, araç değer kaybını karşılar. Yani kazada kusurunuz bulunmuyor ya da karşı tarafa oranla daha az ise aracınızda meydana gelen değer kaybını karşı taraf gidermek zorundadır.
Kaybı gidermek için hukuki yollara başvurmak gerekir. Değer kaybı davası; diğer aracın sahibine, sürücüsüne veya bu kişinin zorunlu mali mesuliyet sigortasına karşı açılabilmektedir. Yazının devamında bu konu daha detaylı şekilde incelenecektir.
Araç Değer Kaybı Şartları Nelerdir?
Hukuki yollara başvurmak için gerekli şartları yerine getirmeniz gerekir. Araç değer kaybı davasının şartları şunlardır:
- Kaza çift taraflı olmalıdır. Tek taraflı yaşanan kazalarda değer kaybı talep edilmemektedir.
- Kaza sonucunda araçta hasar meydana gelmeli ve onarılmalıdır.
- Değer kaybını talep eden tarafın kazada tam kusurlu olmaması gerekir.
- Araçtaki hasar, daha önceden zarara uğramamış bir kısımda olmalıdır.
- Kaza tarihinden itibaren 2 sene içerisinde talep edilmesi zorunludur.
- Aracın ağır hasar kaydı bulunmamalıdır.
Bu şartlar sağlanıyor ise talep hakkınız vardır. Aksi takdirde dava açma hakkınız bulunmamaktadır.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araçta meydana gelen değer kaybı; aracın markası, modeli, yaşı, hasar durumu ve kilometresine göre tespit edilmektedir. Araç değer kaybı hesaplama formülü şu şekildedir:
- Toplam değer kaybı = Baz değer kaybı x hasar boyutu katsayısı x aracın km katsayısı
- Baz değer kaybı = Araç rayiç değeri x %19
Bilirkişi yaptığı inceleme sonucunda rapor düzenler. Bu raporla aracın eski hali ile onarımdan sonraki hali arasındaki değer farkı ortaya çıkmaktadır. Değer kaybı hesabında şu kriterlere dikkat edilir:
- Aracın marka ve modeli
Aynı markanın farklı modelleri arasında değer farkı bulunmaktadır. Bu nedenle araç değer kaybı hesabında ilk olarak aracın marka ve modelinin piyasa rayici tespit edilecektir.
- Tarafların Kusur Oranları
Taraflar, zararın tazmininde kusurları oranında sorumludur. Eğer karşı tarafın kazadaki kusuru %60 ise değer kaybının da %60’ından sorumlu olacaktır.
- Aracın kilometresi ve yaşı
Aracın yaşı ve kilometresi arttıkça, 2. el piyasa değeri de düşer. Kilometresi düşük araçların değer kaybı daha yüksek çıkmaktadır. Ayrıca 2020 yılına kadar değer kaybı talep etmek için 165.000 km sınırı bulunsa da yapılan düzenlemeler ile km sınırı kaldırılmıştır.
- Aracın hasar geçmişi
Aracın eskiden bir kazaya karışmış olması ve değişen parçalarının bulunması, hesaplama açısından önemlidir. Çünkü daha önceden değişen parçalar, değer kaybı hesabında dikkate alınmaz.
- Araçta ağır hasar kaydının bulunması
Ağır hasar kaydı bulunan ya da diğer bir ifade ile perte çıkan araçlarda değer kaybı söz konusu olmaz.
Aşağıdaki formu doldurarak araç değer kaybı başvurusu için bize ulaşabilirsiniz.
Değer Kaybı Nasıl Alınır?
Aracınızda meydana gelen değer kaybını almak için aşağıda seçeneklerden birini tercih edebilirsiniz.
- Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmak
- Genel dava yolu ile mahkemeye başvurmak
- İcra takibi başlatmak
Bu seçeneklerden en hızlı ve pratik olanı Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmaktadır. Başvuruyu kendiniz yapabilirsiniz. Ancak bir değer kaybı avukatı ile hareket etmek daha hızlı ve etkili olacaktır.
1. Araç Değer Kaybı Sigorta Tahkim Komisyonu Başvuru Yolu
Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. Maddesi gereğince, hukuki yollara başvurmadan önce sigorta kuruluşuna başvuru yapılması gerekir. Başvuru dilekçesinde; başvurucuya ait plaka bilgisi, karşı aracın plakası ve poliçe numarası, kaza tarihi ve talep edilen değer kaybı miktarı ile delillerin bildirilmesi gerekir.
Araç değer kaybı için ilk olarak karşı tarafın zorunlu mali mesuliyet sigortasına talepte bulunmak zorunludur. Posta ya da mail yoluyla sigorta şirketinden değer kaybının ödenmesi talep edilir. Bu talep, sigorta şirketi tarafından 15 gün içinde cevaplanmaz ya da eksik ödeme yapılırsa tahkim komisyonuna başvuru yapılması gerekir.
Sigorta tahkim komisyonuna başvuru, posta veya elektronik ortamdan yapılabilmektedir. Resmi internet sitesi üzerinde bulunan başvuru formunu doldurmanız ve gereken evrakları sisteme yüklemeniz yeterlidir.
Sigorta tahkim komisyonuna başvurmak için gereken belgeler şunlardır:
- Kurumun web sitesinde bulunan başvuru formunu eksiksiz şekilde doldurmak ve imzalamak.
- Başvuru ücretinin ödendiğini gösteren banka makbuz örneği.
- Başvuruyu yapan kişinin kimlik belgesi fotokopisi.
- Sigorta şirketine başvuru yapıldığını ve 15 günlük süre içerisinde cevap gelmediğini ya da eksik ödeme yapıldığını gösteren belge.
- Sigorta şirketinden alınan cevabın, değer kaybını karşılamadığını içeren ve tahkim komisyonundan ne talep edildiğini açıkça bildiren dilekçe.
- Başvurma nedenini ve haklılığı gösterir tüm belge ve deliller ile sigorta poliçesinin bir sureti.
Tahkim komisyonuna yapılan başvurular, dosya üzerinden incelenir. Çok istisnai hallerde hakemler tarafından gerekli görülür ise duruşma da yapılabilmektedir.
Başvuru yapıldıktan sonra komisyon raportörleri, araç değer kaybı şartlarının bulunup bulunmadığını tespit etmek için ön inceleme yapar. Dosyanın şartları taşıdığı anlaşılır ise başvuru sigorta hakemlerine iletilir. Bilirkişi raporu düzenlenir ve dosya 4 ila 6 ay arasında karara çıkar.
Sigorta Tahkim Komisyonu Masrafı Ne Kadar?
Sigorta tahkim komisyonuna başvurmak isteyenler, uyuşmazlık meblağına oranla bir başvuru ücreti ödemek zorundadır. Komisyon’un resmi web sayfasındaki tabloya göre:
- 0 – 5.000 TL için başvuru ücreti 150 TL
- 5.000 – 10.000 TL için 350 TL
- 10.000 – 30.000 TL için 500 TL
Başvuru ücreti yatırılması gerekir.
Ayrıca, araçta meydana gelen değer kaybının hesaplanması adına dosya uzman teknik bilirkişilere gönderilmektedir. Bilirkişi dosyadaki belge ve bilgileri göz önüne alarak, değer kaybını hesaplar. Bilirkişinin harcadığı zaman ve emek için kendisine bir ücret yatırılması gerekir. Bilirkişi ücreti genellikle 500 TL tutarında olmaktadır.
Sigorta Tahkim Komisyonunun Verdiği Karara İtiraz Edilir Mi?
Değer kaybı miktarının 5.000 TL’ye kadar olması halinde, hakem kararı kesindir. Uyuşmazlık miktarı 5.000 TL’den daha yüksek ise bir kez olmak üzere komisyon nezdinde itiraz etmek mümkündür. Uyuşmazlık miktarının 40.000 TL ve daha fazla olması halinde, taraflar kararı temyiz etme hakkına sahiptir.
2. Araç Değer Kaybı Dava Yolu
Araç değer kaybı, dava yoluyla da talep edilmektedir. Sigorta tahkimde olduğu gibi genel dava yolunda da ilk olarak sigorta şirketine başvurmak zorunluluktur. Zarar gören kişi tarafından kazanın kusurlu tarafının sigorta şirketine yazılı başvurudan itibaren 15 gün geçtiğinde, sigorta şirketi başvuruya hiç cevap vermez veya verilen cevap talebinizi tatmin etmezse, dava yoluna gitme hakkınız vardır.
Davanın açılacağı görevli mahkeme, tarafların tacir sıfatının bulunmasına göre değişir. Dava, araç sürücüsü veya sahibine açılacaksa Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir. Karşı taraf tacir ise veya dava sigorta şirketine karşı açılacaksa Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir.
Davanın açılacağı yetkili mahkeme ise zararın gerçekleştiği yer mahkemesi, kusurlu tarafın yerleşim yeri mahkemesi veya zarar görenin yerleşim yeri mahkemesidir.
Araç Değer Kaybı Davası Nasıl Açılır?
Araç değer kaybı davası açmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz. Ancak unutmayın ki bu dava hukuki bir süreçtir ve bir avukata danışmanızı tavsiye ederiz:
- Belgelerin Toplanması: İlk adım, kaza hakkında tüm gerekli belgeleri toplamaktır. Bu belgeler arasında kaza raporu, kaza tarih ve yerine dair bilgiler, karşı tarafın bilgileri, kazayı gösteren fotoğraflar ve aracınızın değer kaybını gösteren belgeler bulunmalıdır.
- Sigorta Şirketine Başvuru: Değer kaybı tazminatını talep etmek için kaza sonrası öncelikle kusurlu tarafın zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigorta şirketine yazılı başvuruda bulunmalısınız. Bu başvurunun ardından sigorta şirketi, başvurunuzu değerlendirecektir.
- Cevap Süreci: Sigorta şirketi başvurunuza cevap verecektir. Cevap tazminat teklifini içeriyorsa ve talebinizi tatmin ediyorsa, bu aşamada anlaşma sağlanması mümkündür. Ancak, tazminat teklifi yetersizse veya başvurunuza hiç cevap gelmezse, dava açılması gerekecektir.
- Avukat Seçimi: Bu dava, hukuki bir süreç olduğu için bir avukatın hizmetlinden faydalanmanız önemlidir. Bu avukat, hukuki deneyime ve uzmanlığa sahip olmalıdır, çünkü dava sigorta ve hukukun karmaşıklığını içerir.
Başvuru ve dava süreçlerinde, profesyonel bir hukuk danışmanından yardım almak önemlidir. Bu, haklarınızı korumanıza ve adil bir tazminat almanıza yardımcı olacaktır. Unutmayın ki her durum farklıdır, bu nedenle profesyonel bir rehberden destek almak her zaman akıllıca bir seçenektir.
Dava Açmak İçin Hangi Belgeler Gerekir?
Araç değer kaybı davası açmak için aşağıdaki belgeler gerekir:
- Hasar tespit tutanağı
- Kaza tutanağı
- Araç ruhsatı ve aracın ekspertiz raporu
- Hasarı gösteren fotoğraflar ve sair tüm belgeler.
Yargılamanın daha uzun sürmesi vb. Sebepler nedeniyle genelde sigorta tahkim yolu daha kolay ve pratik bir çözüm sunmaktadır. Ancak hangi yolu tercih edecek olursanız olun, alanında uzman bir değer kaybı avukatı ile hareket etmeniz daha sağlıklı olacaktır.
Değer Kaybı Davası Kime Karşı Açılır?
Araç değer kaybı davası, kazanın zarar göreni tarafından; kazada kusurlu olan aracın sürücüsüne, aracın sahibine veya kusurlu aracın trafik sigortası şirketine karşı açılır. Ancak, araç sürücüsünün veya araç sahibinin her zaman tahsilat kapasitesi olmayabilir. Bu nedenle husumeti yöneltmek açısından en mantıklı yol, davayı aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasını üstlenen sigorta şirketine karşı açmaktır.
Değer Kaybı Davası Zamanaşımı Süresi
Borçlar Kanunu 72.md doğrultusunda, zamanaşımı süresi 2 senedir. Bu süre kaçırıldığı takdirde talep hakkı ortadan kalkar.
E-Devlet’ten Araç Değer Kaybı Başvurusu Yapılır Mı?
e-Devlet üzerinden araç değer kaybı başvurusu yapmak mümkün değildir. Böyle yanlış bir algının olma sebebi, e-Devlet aracılığıyla eksper raporu alınmasıdır. Eksper raporu, değer kaybını belirlemek için kullanmaktadır. Başvuru süreci ile ilgili değildir.
Peki, eksper raporu başvurusu e-Devlet üzerinden nasıl yapılır?
Başvuru için gereken evraklar arasında yer alan eksper raporu; zarar gören tarafın, e-Devlet üzerinden kişisel bilgilerini girerek Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin Motorlu Araç Sigortalarında Eksper Atama sistemi üzerinden talep edilmesiyle alınır. Bu rapor, tazminat talebinde kullanılmaktadır. Zarar gören için büyük öneme sahiptir.
Eksper raporunda belirtilen miktar, sigorta şirketi tarafından başvuruya yanıt olarak zarar görene ödenirse, bu sorun çözülmüş demektir. Ancak sigorta şirketleri, özellikle avukatsız başvuruları sıklıkla ya cevapsız bırakmakta ya da verdikleri cevap tatmin edici olmamaktadır. Zarar gören, sigorta şirketinin verdiği cevap sonrasında Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açma veya Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurma hakkına sahiptir.
Sonuç olarak, e-Devlet üzerinden ilgili sigorta şirketine araç değer kaybı başvurusu yapma seçeneği mevcut değildir. Sigorta şirketine başvuru, genellikle e-posta veya posta yoluyla yapılmaktadır.
Araç Değer Kaybı Kaç Günde Ödenir?
Sigorta şirketine yapılan başvuru, şirket tarafından olumlu karşılanırsa 15 gün içinde ödeme yapılmaktadır. Ancak sigorta şirketi ödeme yapmaz ise tahkim yoluna başvurmak gerekir. Dava yoluna göre daha pratik olmasına rağmen, tahkim yolu ortalama 4 ila 6 ay arası sürmektedir.
Başvuru sırasında eksiklik bulunması veya hata yapılması halinde süreç uzar. Bu sebeple alanında uzman bir değer kaybı avukatı ile süreci takip etmek daha hızlı sonuç vermektedir.
Araç Değer Kaybı Km Sınırı Var Mı?
2020 yılının mart ayına kadar 165.000 kilometre sınırı bulunmaktaydı. Ancak yapılan düzenlemeler ile bu sınır kaldırılmıştır. 2023 itibariyle araç değer kaybında kilometre sınırı bulunmamaktadır.
Ayrıca mini onarım adı verilen; cam, lastik, radyo, jant, plastik tampon, elektrik döşeme aksamı gibi parçalar da değer kaybı kapsamına dahil edilmiştir. Basit işlem gerektiren bu parçalar, önceki düzenlemede değer kaybı kapsamına alınmamakta ve hak kaybına sebebiyet vermekteydi.
Değer Kaybını Kasko Karşılar Mı?
Daha az kusuru bulanan tarafın uğradığı zarar, karşı tarafın sigortasından karşılanmaktadır. Ancak şu da vardır ki; kasko poliçeleri genelde tamir sebebi ile meydana gelen değer kaybını kapsamaz. Kasko kapsamında bu maddeye yer verildiyse araçta oluşan değer kaybı da güvence alına alınır.
Değer Kaybı Avukatının Önemi
Araç değer kaybı davası, özel bir uzmanlık alanıdır. Çoğu avukatlık ofisi, bu tür davalarla ilgilenmemekte; hatta sigorta ve hukukun teknik detaylarına dair yeterli bilgiye sahip olmamaktadır. Genellikle, bu alanda uzmanlaşmış sınırlı sayıdaki hukuk bürosu, bu dava türüyle ilgilenmektedir.
Karmaşık hukuki düzenlemeler, hukuk eğitimi almış ve bu konuda uzmanlaşmış avukatlar için bile zaman zaman zorluklar yaratır. Sıradan bir vatandaşın, günlük yaşamının koşuşturmacası içinde tüm bu karmaşıklığı anlaması ve takip etmesi neredeyse imkansızdır.
Bu nedenle, herhangi bir yargılama sürecinde, mutlaka deneyimli bir avukattan yardım almanızı tavsiye ediyoruz. Özellikle değer kaybı gibi oldukça teknik ve karmaşık bir alanda, hukukun ve sigortanın iç içe geçtiği bu süreçte, uzman bir avukattan hukuki destek almanın büyük bir önemi vardır. Unutmayın ki avukat, sizi bu karmaşık hukuki süreçte yönlendirecek ve haklarınızı korumanıza yardımcı olacaktır.
Değer Kaybı Avukatı İçin Bize Ulaşın
Trafik kazası sonucunda aracınızda meydana gelen değer kaybını gidermek ve merak ettiğiniz konuları sormak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.