Erkek işçiler askere giderken tazminat alır mı sorusu, sıkça merak edilen bir konudur. İş Kanunu, kadın işçilere evlenmeleri halinde iş akdini feshetmeleri durumunda kıdem tazminatı ödenmesini öngörmektedir. Aynı şekilde, askerlik zorunlu bir vatani görev olduğu için işten ayrılan erkek işçilere de bazı hak ve imkanlar tanınmaktadır. Bu yazımızda, iş hukuku avukatı olarak askerlik tazminatı hakkında merak edilen soruların cevaplarını vereceğiz.
Askerlik Tazminatı Nedir?
Askerlik tazminatı, işçilerin zorunlu askerlik görevi nedeniyle işten ayrılmaları halinde, işverenler tarafından ödenen bir tazminat türüdür. Halk arasında askerlik tazminatı olarak bilinse de aslında hukuken kıdem tazminatıdır.
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki bağlılığı ve hizmeti nedeniyle yıpranmasına karşılık ve geleceğini güvence altına almak için verilir. İşçinin haklı, işverenin ise haksız olduğu durumlarda veya belirli sebeplerle iş sözleşmesinin son bulması halinde, kıdemi bir yıl veya daha fazla olan işçilere ödenen bir tazminattır.
Askerlik tazminatı alabilmek için işçinin, işten ayrılma sebebini askerlik olduğunu belgelemesi ve işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. Askerlik tazminatı hesaplaması, işçinin her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti üzerinden yapılır. Bu tazminat, işçinin hakkını koruyan ve mağduriyetini önlemeye çalışan bir ödeme şeklidir.
Askere Giderken İşyerinden Tazminat Alınır Mı?
Evet, askere giderken tazminat alınır. Askerlik hizmetini yerine getirmeyen kişiler, çalıştıkları süre aralığında askere gitmeye karar verir ve bu sebeple istifa ederse kıdem tazminatına hak kazanırlar.
İşçi, askere gitmeden önce farklı bir işte çalışmaya başlarsa; işçinin gerçekleştirdiği feshin askerlik sebebiyle olduğu kabul edilmez. Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi, işverene fesih dilekçesi sunarken; askerlik şubesi ya da devletten alacağı askerlik sevk belgesini de sunmak zorundadır.
Ayrıca, askere giderken ihbar tazminatı alınır mı diye merak edenler için de bilgi verelim. İhbar tazminatı, yasal bildirim sürelerine uymaksızın iş akdini fesheden tarafın ödemesi bir tazminat türüdür. İşçi ya da işveren ihbar süresine uymaksızın iş akdini feshederse karşı taraf bu tazminatın ödenmesini talep etme hakkına sahiptir.
İşçi, askere gitmek için işten ayrıldığında, ihbar tazminatı alamaz. Çünkü, iş akdini fesheden taraf işçidir. İhbar tazminatı ise iş akdini sona erdiren tarafça istenememektedir.
Askere Giderken Tazminat Almanın Şartları
Yukarıda da değindiğimiz gibi askerlik sebebiyle işten ayrılma durumunda alınan tazminat, hukuki açıdan kıdem tazminatını ifade etmektedir. Bu sebeple, kıdem tazminatı alma şartları geçerlidir. Askere giderken tazminat alma şartları şu şekildedir:
- İşyerinde en az 1 tam sene boyunca çalışmak
- Askerlik görevi nedeniyle işten ayrılacak olmak
- İşten ayrılma sebebinin askerlik olduğunu belgelemek
Bu şartları yerine getiren çalışanlar kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İşverenin tazminat ödememesi halinde iş mahkemesinde dava açmak gerekir.
Askere Giderken Tazminat Nasıl Alınır?
Askerlik sebebiyle işten ayrılmanız gerekiyor ise aşağıdaki adımları takip ederek askerlik tazminatınızı alabilirsiniz:
- Öncelikle, askerlik görevinizi yapacağınıza dair bir belge edinmeniz gerekir. Bu belge, askerlik şubesinden alınabileceği gibi, e-devlet üzerinden de temin edilebilir.
- Daha sonra, işvereninize işten ayrılacağınızı ve askerlik sebebiyle kıdem tazminatı talep ettiğinizi yazılı olarak bildirmeniz gerekir. Bu bildirim, iş sözleşmesinin feshi anlamına gelir.
- İşvereniniz, bildiriminizi aldıktan sonra, size kıdem tazminatınızı ödemekle yükümlüdür. Kıdem tazminatı hesaplaması, her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücretiniz üzerinden yapılır.
İşvereniniz, askere giderken tazminat ödemezse bir iş hukuku avukatı ile mahkeme yoluna başvurabilirsiniz. İşçi alacakları davası ile kıdem tazminatınıza ek olarak; ödenmeyen fazla mesai ücretleriniz ya da yıllık izin ücretiniz gibi diğer işçilik alacaklarını da talep edebilirsiniz. Askerlik tazminatı ve benzeri iş hukuku sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Askere Giderken Tazminat Almak İçin Gerekli Belgeler
Askerlik nedeniyle işten ayrılıp kıdem tazminatı almak istiyorsanız, öncelikle askerlik belgesi edinmeniz gerekir. Askerlik belgesi almak için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Askerlik belgesi, askerlik görevinizi yapacağınıza dair bir belgedir. Bu belgeyi, askerlik şubesinden veya e-devlet kapısı üzerinden alabilirsiniz.
- Askerlik şubesinden almak için, askerlik şubesine giderek, nüfus cüzdanınızı veya T.C. kimlik kartınızı ibraz etmeniz yeterlidir. Askerlik şubesi, size askerlik belgenizi verecektir.
- E-devlet kapısı üzerinden almak için, öncelikle e-devlet şifrenizi edinmeniz gerekir. E-devlet kapısına giriş yaptıktan sonra, arama kısmına Kamu Kurumları yazın. Devamında ise Milli Savunma Bakanlığını seçin. Açılan pencerede, Askerlik Durum Belgesi başlığı altında bulunan belgeyi görüntüleyin ve çıktısını alın.
Askere giderken tazminat almak için dilekçenizde hem bu durumu işverene bildirmeniz hem de askerlik belgesini dilekçe ekine koymanız gerekir. Aksi takdirde yargılama sırasında ispat zorluğu yaşamanız olasıdır.
Askerlik Tazminatı Hesaplama 2023
Askerlik tazminatı, askerlik görevini yapmak için birliğine teslim olacak olan çalışanın, çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı almaya hak kazandığı bir ödemedir.
- Kıdem tazminatı = Aylık giydirilmiş brüt ücret x hizmet yılı
Uygulamada askerlik tazminatı hesaplamak için çalışanın işe giriş ve çıkış tarihi, aylık brüt maaşı, yıllık toplam brüt ikramiyesi, aylık brüt yemek ve ulaşım ücreti, diğer brüt ödemeler gibi bilgilerin doldurulduğu bu formül kullanılır.
Giydirilmiş brüt ücret, çıplak brüt ücrete işçiye yapılan düzenli ödemelerin de eklenmesi ile bulunur. Hangi ödemelerin bu hesaba katılacağına dikkat edilmelidir. Ayrıca, tam yıldan arta kalan süreler de hesaba katılmalıdır. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.
Askerlik Tazminatı Ne Zaman Ödenir?
İş Kanunu’nda, askere giderken tazminat ödeme süresi net olarak belirtilmemiştir. Yani Kanun’da, işveren tazminatı 1 ay içerisinde ödemeli ya da 5 aylık ödeme süresi vardır gibi net bir tanımlama ya da ibare bulunmamaktadır.
Ancak, kıdem tazminatının iş sözleşmesinin feshi ile birlikte ödenmesi temel kuraldır. Bu durumda, belirli bir tazminat alma süresi olmamasına karşın; askere giderken iş sözleşmesi feshedildiğinde, işverenin tazminatı derhal ve peşin olarak ödemesi gerekmektedir.
Askerlik tazminatı, işçi ve işveren arasında bir mutabakat/sözleşme imzalandığı takdirde taksitle de ödenebilir. Ancak, işçinin rızası olmadan taksitle ödeme yapılamaz.
İşverenin Asker Dönüşü İşe Başlatmaması Halinde Ne Yapılır?
Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, askerlik görevini bitirdikten sonra iki ay içerisinde eski işyerine geri dönmek istediğini işverene bildirirse; işveren, Kanunun öngördüğü koşullar altında işçiyi işe almaya mecburdur.
İşveren, işçinin eski veya benzer bir görevine uygun boşluk olduğu takdirde işçiyi hemen işe geri başlatmalıdır. Böyle bir boşluk olmadığı durumda, benzer bir görevdeki ilk boş yer için bu işçiye öncelik tanımalıdır. İşçi, işe geri alınmayacaksa işçiye tazminat ödenmesi gerekir.
Bedelli Askerlik Yapanlar Kıdem Tazminatı Alır Mı?
Bedelli askerlik, 2019 yılında yürürlüğe giren yasayla devamlı hale getirilmiştir. Ayrıca, bedelli askerlik yapanlara para ödemesine ek olarak, bir aylık mecburi temel askerlik eğitimi de zorunlu kılınmıştır. Bu kapsamda, işverenin bedelli askere giderken tazminat ödemesi gerekir.
Bedelli askerlik yapmak isteyenlere, uygulamada iki yol sunulmaktadır.
- Birinci Yol: İşçi, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre iş sözleşmesini askerlik gerekçesiyle feshetmektir. Kıdem tazminatını zorunlu askerlikteki gibi işverenden alabilir.
- İkinci Yol: İşçi, iş akdini bitirmeden bedelli askerlik boyunca maaşsız izne ayrılmaktır. 30 günlük temel eğitim sona erdikten sonra aynı iş yerinde çalışmaya hak kazanır.
Yargıtay işçilerin fesih veya maaşsız izin seçimlerine göre değişiklik gösteren bir uygulama belirlemiştir. Bedelli askerlikte kıdem tazminatı ödenir mi adlı yazımızı inceleyerek daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılmada İhbar Süresi
Eski 1475 sayılı İş Kanunu’nun mülga 14. Maddesine göre; askerlik görevi işçiye haklı fesih imkanı sunmaktadır. Haklı fesih halinde, ihbar sürelerine uyma zorunluluğu bulunmamaktadır. Yani işçi, askerlik sebebiyle işinden ayrılacaksa ihbar süresini beklemek zorunda değildir. Ancak şu da unutulmamalıdır ki; askere giderken tazminat almak istiyorsanız, gerekli belgeleri ekleyerek işverene yazılı bildirimde bulunmanız gerekir. Aksi takdirde, yargılama aşamasında fesih konusunda ispat zorluğu yaşanabilmektedir.
Askere Gidenler İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
Askere gidenler işsizlik maaşı alabilir; ancak bazı şartları yerine getirmek zorundadır. Bu şartlar şu şekildedir:
- İşten ayrılmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta primi ödemiş olmak
- İşten ayrılmadan geriye doğru son 120 gündür bir işyerinde çalışmış olmak
- İşten askerlik görevi nedeniyle ayrılmak
Bu şartları taşıyan işçiler, askere giderken tazminat alma haklarına ek olarak; İŞKUR’a başvurmaları halinde işsizlik maaşı almaya da hak kazanır. Ancak, işsizlik maaşı askerlik süresince ödenmemektedir. Askerlik görevi bittikten sonra, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde tekrar İŞKUR’a başvuran işçiler, kalan işsizlik maaşını almaya devam edebilirler.