Çalışma koşullarından memnun olmayan birçok kişi, istifa eden işçinin hakları ve işten ayrılırken dikkat edilmesi gereken konuları merak eder. İş hukuku avukatı olarak sizler için hazırladığımız yazımızda; konuyla alakalı merak ettiğiniz birçok sorunun cevabını bulabilirsiniz.
İstifa Nedir?
İstifa, bir çalışanın iş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdirmesidir. Yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Ancak yazılı şekilde yapılması daha güvenlidir.
Kimse çalışmaya zorlanamayacağından, istifanın geçerli olması için işverenin kabul etmesi gerekmez. Fakat, işten ayrılırken uyulması gereken bir prosedür söz konusudur. Bu prosedür, çalışanın haklarını güvence altına almak ve işverenin zarar görmesini önlemek için önemlidir.
Nasıl İstifa Edilir?
İşten ayrılmaya karar verdiğinizde, bazı kurallara uymanız gereken bir süreç başlar. Bu süreç hem sizin hem de işvereninizin haklarını korumak için önemlidir. İstifa etmek için şu adımları takip etmeniz gerekir:
- Dilekçe hazırlayın: Bu dilekçe, işten ayrılma niyetinizi resmi olarak bildirdiğiniz bir yazıdır. Dilekçede işverenin adı ve adresi, işe giriş ve ayrılma tarihiniz, çalıştığınız pozisyon ve işten ayrılma sebebiniz (tercihe bağlı) bulunmalıdır. Dilekçeyi imzaladıktan sonra İnsan Kaynakları birimine veya direkt olarak amirinize vermelisiniz. Ayrıca noter ve posta yoluyla da gönderebilirsiniz.
- İşten ayrılma sebebinizi dikkatli seçin: İstifa eden işçinin tazminat hakkı, doğrudan işi bırakma nedenine bağlıdır. İşçi, dilekçesinde belirttiği sebebi daha sonrasında değiştiremez. Örneğin, dilekçesinde yeni bir iş bulduğu için işten ayrıldığını dile getiren kişi, daha sonra işçi alacakları davası açtığı takdirde; işi bırakma sebebinin aslında ücretlerinin yatırılmaması olduğuna dayanamayacaktır.
- İhbar süresine riayet edin: İhbar süresi, işi bırakacağınızı belirli bir zaman öncesinde işverene bildirmeniz gereken süredir. İhbar süresi, o iş yerinde çalıştığınız süreye göre farklılık gösterir. 6 aydan az çalışanlar 2 hafta, 6 ay ile 1,5 yıl arası çalışanlar 4 hafta, 1,5 ile 3 yıl arası çalışanlar 6 hafta, 3 yıldan fazla çalışanlar ise 8 hafta öncesinden işten ayrılma niyetini işverene bildirmelidir. İhbar süresine uymamanız durumunda, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilirsiniz.
- İş arama izninden faydalanın: İş arama süresi, İş Kanunu’nda tanınmış bir haktır. Çalışanın başka bir iş bulmak için günlük 2 saat iş yerinden ayrılmasına olanak sağlar. İşverenin bu hakkı tanımaması yasalara aykırıdır. Yapılan işin niteliğine göre günün farklı saatlerinde kullanılabilir.
- Tazminat hakkınızı öğrenin: Kendi isteğiyle işten ayrılanlar, kural olarak kıdem tazminatı talep edemezler. Ancak, işten ayrılma nedeni haklı bir fesih sebebine dayanıyorsa işçi istifa etse dahi tazminat almaya hak kazanır. Bu konu, yazının devamında daha detaylı şekilde incelenecektir.
- İşten ayrılırken profesyonel olun: İşten ayrılırken iyi bir izlenim bırakmak için elinizdeki işi bitirmeye, iş yerinin size verdiği eşyaları teslim etmeye ve iş arkadaşlarınızla veda etmeye gayret edin. Ayrıldığınız şirketle gelecekte yeniden çalışma olasılığınızı unutmayın.
Mevcut işten ayrılmak, iş hayatında yaşayabileceğiniz zorlu bir durumdur. Ancak, yukarıdaki adımları uygulayarak bu süreci rahatlatabilir ve haklarınıza kavuşabilirsiniz.
İstifa Dilekçesi Nasıl Yazılır?
İstifa dilekçesi, işten ayrılmak istediğinizi resmi olarak bildirmek için yazdığınız bir belgedir. Nasıl yazmanız gerektiğini merak ediyorsanız, aşağıdaki kuralları ve adımları takip etmeniz yararlı olacaktır:
- Dilekçenizi resmi, sade, net ve anlaşılır bir şekilde kaleme almalısınız. Kağıdın orta üst kısmına çalışmakta olduğunuz kurumun ismini, sol üst kısmına da dilekçenin tarihini yazmalısınız.
- Dilekçenin hitap bölümünde ilgili birime hitap etmelisiniz. Örneğin: “Muhasebe birimine veya İnsan Kaynakları Müdürlüğü’ne”
- Dilekçenin içerik bölümünde işe giriş tarihinizi, görev yaptığınız pozisyonu, işten çıkış tarihinizi ve işi bırakma gerekçenizi belirtmelisiniz. İşten ayrılma sebebinizi uzun uzun açıklamanıza gerek yoktur. Kısa ve açık şekilde belirtmeniz yeterlidir. Örneğin: “01.02.2023 tarihinde inşaat mühendisi olarak göreve başladığım şirketinizden, gördüğüm lüzum üzerine 30.02.2024 tarihinde istifa ediyorum.”
- Dilekçenin son bölümünde talebinizin onaylanmasını ve işlemlerin yapılmasını rica etmeli, çalıştığınız dönemde kazandığınız bilgi ve beceriler için teşekkür etmeli ve saygılarınızı iletmelisiniz. Bu ibare şart olmasa da profesyonellik bakımından önemlidir. Örneğin: “Talebimin onaylanmasını ve işlemlerin yapılmasını talep ederim. Şirketinizde çalıştığım süreçte çok önemli deneyimler kazandığım için minnettarım. Saygılarımla,”
- Dilekçenin sağ alt kısmına adınızı, soyadınızı yazmalı ve imzalamalısınız. Dilekçenin sol alt kısmına ise T.C. kimlik numaranızı, cep telefonu numaranızı ve adresinizi yazmalısınız.
Bu adımları takip ettiğiniz takdirde, dilekçeniz yeterli olacaktır.
İstifa Dilekçesi Örneği
Aşağıda özel sebep belirtilmeyen örnek istifa dilekçesi bulunmaktadır. Ayrıca web arama sonuçlarında da başka dilekçe örnekleri de bulabilirsiniz.
Tarih: …/… /…
… A.Ş.
……. İnsan Kaynakları Müdürlüğü’ne,
…/…/… tarihinde başladığım …… görevimden, gördüğüm lüzum üzerine …/…/….. itibari ile istifa ediyorum. İstifamın kabulünü ve gereğinin yapılmasını arz ederim.
Şirketinizde çalışmış olduğum süre boyunca, kariyerim açısından verimli ve faydalı bir gelişim sağladığınız için teşekkürlerimi iletiyorum.
Saygılarımla,
İletişim bilgileri:
Ad Soyad:
İmza:
Unutmayın ki, bu istifa dilekçesi örneği genel bir rehber olması adına hazırlanmıştır. Bu dilekçeleri kendi durumunuza uygun olarak hazırlamalısınız.
İstifa Eden İşçinin Hakları Nelerdir?
İşten kendi isteğiyle ayrılan işçi, işten çıkış sebebine ve iş sözleşmesinin türüne göre farklı haklara sahip olabilir. Genel olarak, istifa eden işçinin hakları şunlardır:
- Kıdem tazminatı: Kural olarak işten kendi ayrılan çalışanlar tazminat alamaz. Ancak bunun bir istisnası bulunmaktadır. Çalışanın işten ayrılma nedeni, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesinde belirtilen işçinin haklı fesih nedenlerinden birine dayanıyor ise istifa etse dahi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
- Diğer İşçilik alacakları: İşçi, iş yerinde yaptığı çalışma karşılığında elde ettiği; ancak henüz tahsil edemediği maaş, fazla çalışma ücreti, hafta sonu ücreti ve yıllık izin ücreti gibi alacaklarını da isteyebilir.
- İşsizlik maaşı hakkı: Fesih sebebi haklı bir sebebe dayanıyor ise işçi işsizlik maaşı alabilir.
- Yeni iş arama izni: Çalışanların işten çıkmadan önce günde en az iki saat yeni iş bulma hakkı bulunur.
İşçinin haklı nedenle işten ayrılması için işyerinde çalışmasını olanaksızlaştıran veya katlanılmaz hale getiren bir durumun bulunması gerekir. Bu haller, İş Kanunu 24. Madde tek tek sayılmıştır.
İşveren, işçinin haklı sebeple işten çıktığını kabul etmeyerek tazminat ödemekten kaçınabilir. Bu durumda tazminatını alamayan çalışanlar, bir iş hukuku avukatı ile işçi alacakları davası açabilir. Mahkeme, gerçek fesih nedenini inceleyerek hüküm verir.
İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?
Yazının genelinde bahsetmiş olduğumuz üzere; istifa eden işçinin hakları tamamen fesih nedenine bağlıdır. Kural olarak, haklı gerekçesi olmayan ve keyfi şekilde işten ayrılan işçiler tazminata hak kazanamaz.
Ancak bu durumun istisnası vardır. Bazı durumlarda, sözleşmeyi fesheden taraf işçi olsa dahi kıdem tazminatı alabilir. İş Kanunu 24. Madde ile işçinin haklı fesih sebepleri düzenlenmiştir. Bu hallerin varlığı halinde, işçi hem kıdem tazminatı almaya hak kazanır hem de ihbar süresini beklemesine gerek olmaksızın derhal fesih hakkını kullanabilir.
Ayrıca bu maddede yer verilmese de eski İş Kanunu’nun halen yürürlükte bulunan düzenlemeleri veya Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarında belirlenen bazı durumlar da işçiye haklı fesih imkanı sunar.
Hangi Durumlarda İstifa Edilirse Tazminat Alınır?
İş yerinde 1 senelik kıdemini dolduran çalışanlar, aşağıdaki sebeplere dayanarak istifa ederse tazminat almaya hak kazanır:
- Emekliliğe hak kazanmak,
- Kadın işçilerin, evlendikleri tarihten itibaren 1 sene içinde evlilik nedeniyle işi bırakması,
- Erkek işçilerin askerlik görevi nedeniyle işten ayrılması,
- Maaş, fazla mesai ücreti, UBGT ücreti vb. Ücret alacaklarının eksik ve düzensiz ödenmesi,
- Yapılan işin sağlığa zararlı olması,
- Çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılması,
- Sigorta primlerinin eksik yatırılması,
- Mobbing,
- İş Kanunu 24. Maddede sayılan diğer haller.
İşçi bu nedenlere dayanarak sözleşmesini feshederse tazminat almaya hak kazanır. İşçinin fesihte haklı olup olmadığına, hakim tarafından somut olay dikkate alınarak karar verilir. Konunun oldukça geniş bir yer tutması sebebi ile işten ayrılmadan önce bir iş hukuku avukatına danışmanız faydalı olacaktır.
İstifa Eden İşçi İhbar Tazminatı Alabilir Mi?
İş sözleşmesini fesheden taraf, ihbar tazminatına hak kazanmaz. Feshin haklı veya haksız olmasının bir önemi yoktur. Yani, işçi haklı bir sebebe dayanarak işten ayrılsa dahi ihbar tazminatı alamaz.
Haklı gerekçesi olmadan istifa eden işçi ihbar süresine uymalıdır. Aksi takdirde işverenin ihbar tazminatı talep etme hakkı doğar. İhbar süreleri ve tazminatı hakkında daha detaylı bilgi almak için ilgili yazımızı inceleyebilirsiniz.
İstifa Eden İşçi İşe İade Davası Açabilir Mi?
Hayır açamaz. İşe iade davasını ancak haklı veya geçerli bir neden olmaksızın işten çıkarılan kişiler açabilir. Kendi isteğiyle işten ayrılan çalışanların böyle bir hakkı bulunmamaktadır. İstifanın haklı bir nedene dayanmasının önemi yoktur.
Ayrıca şu da vardır ki; kendi isteğiyle işi bırakan işçinin tekrar aynı yerde işe başlaması önünde bir engel yoktur. İşi kendi isteğinizle bırakmış olsanız dahi; işverenle anlaştığınız takdirde geri dönebilirsiniz. Böyle bir durumda yeni bir iş sözleşmesi kurulmuş olur.
İstifa Halinde İşsizlik Maaşı Alınır Mı?
İşsizlik maaşı, gerekli şartları taşıyan ve kendi istekler haricinde işten çıkartılan işçilere tanınan bir haktır. Haklı gerekçesi olmadan istifa eden çalışanlar işsizlik maaşı alamaz. Ancak bu durumun da kıdem tazminatında olduğu gibi istisnası vardır.
İşsizlik maaşı almak için işçi haklı sebeple işten ayrılmalıdır. Yukarıda sayılan ve kıdem tazminatına hak kazandıran haklı fesih halleri, işsizlik maaşı için de geçerlidir.
Ayrıca şunu da belirtelim; işi bıraktıktan sonra yapılan işsizlik maaşı başvurusu genelde reddedilmektedir. Bunun nedeni ise SGK’ya bildirilen çıkış kodudur. İşveren işsizlik maaşına hak kazandırmayacak bir çıkış kodu ile bildirim yaptığı takdirde, İŞKUR işsizlik maaşı başvurusunu reddeder.
Böyle bir durumda işsizlik maaşı almak için durumun mahkemeye taşınması gerekir. İşçi alacakları davası açıldığı takdirde, dava lehine sonuçlanan işçi haklılığını ispatlamış sayılır. İşçi mahkeme kararıyla İŞKUR’a başvurarak, ödenmeyen işsizlik maaşını toplu olarak alır.
Tazminat Alarak İşten Ayrılmak İçin Ne Yapmalısınız?
Haklı nedenle istifa etseniz dahi, işvereniniz tazminatınızı ödemeyebilir. Böyle bir durumda, tazminatlarınızı almak için hukuk yoluna başvurmanız gerekir. İşçi alacakları davası ile ödenmeyen tazminatınızı ve diğer işçilik alacaklarınızı talep edebilirsiniz.
İlk aşamada arabuluculuk yoluna başvurmalısınız. Arabuluculuk, işçi alacakları davası için dava şartıdır. Bu yola başvurmadan doğrudan dava açtığınız takdirde, dava usulden reddedilecektir. Arabuluculukta anlaşmaya varıldığı takdirde bir problem yoktur. Süreç sonunda düzenlenen anlaşma belgesi, mahkeme kararı niteliğindedir. Anlaşmaya rağmen ödeme yapılmazsa anlaşma belgesi ile icra takibi başlatılabilirsiniz.
Arabuluculukta anlaşma sağlanmaz ise dava aşamasına geçilir. İşçi alacakları davası, basit yargılama usulüne tabi olduğu için diğer dava türlerine kıyasla daha kısa sürede karara çıkmaktadır. Mahkemenin iş yüküne bağlı olarak, ortalama 1 sene içerisinde karar çıkar.
İş davaları hukukun uzmanlık gerektiren alanlarından biridir. Dilekçenizde belirttiğiniz ufak detaylar dahi tazminat hakkınız açısından önemlidir. Bu sebeple dava sürecinizi alanında tecrübeli bir iş hukuku avukatı ile takip etmenizi tavsiye ederiz. Aksi takdirde hak kayıplarıyla karşılaşabilirsiniz. Eğer işten ayrılmayı düşünüyorsanız, Ankara iş avukatı için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
İşten Ayrılınca Tazminat Ne Zaman Ödenir?
Kanuna göre, kıdem tazminatı iş akdinin sona erdiği tarihte ödenmelidir. Ödeme peşin olarak yapılır. Fakat, taraflar anlaşırsa taksitle de yapılabilir. Kıdem tazminatı ve diğer işçi alacakları açısından 5 senelik zamanaşımı bulunmaktadır. Bu nedenle, işveren tazminatlarınızı ödemez ise 5 sene içinde işçi alacakları davası açmalısınız. Aksi takdirde haklarınız zamanaşımına uğrayacaktır.