Raporlu İşçinin İşten Çıkarılması 

İş hayatında en sık karşılaşılan durumlardan biri de raporlu işçinin işten çıkarılması halidir. İş Kanunu ile güvenceye alınan işçiler, hastalanmaları halinde rapor alarak istirahat etme hakkına sahiptir. Ancak işçinin sürekli rapor alması durumunda, işveren açısından da telafisi güç durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple, rapor alan işçi işten çıkartılabilir mi? Sorusu merak edilmektedir. Ankara iş hukuku avukatı olarak sizler için hazırladığımız yazımızda, konuyla ilgili merak edilenleri cevaplayarak; raporlu işçinin hangi hallerde işten çıkartılabileceğini inceleyeceğiz.

Raporlu İşçi İşten Çıkartılabilir Mi? 

İş Hukuku ile iş sözleşmesinin hangi hallerde feshedilebileceği düzenlenmiştir. Sözleşmeyi fesheden tarafın işveren olması halinde, bu fesih haklı ya da geçerli bir sebebe dayanmak mecburiyetindedir. Feshin geçerli bir sebebe dayanmaması halinde, haksız fesih söz konusu olacaktır. Bunun sonucunda ise işçinin kıdem ve ihbar tazminatı ile işe iade hakkı gündeme gelecektir. 

Hukukumuzda işçinin hastalanması veya kaza geçirmesi nedeniyle rapor alması, başlı başına bir geçerli fesih sebebi olarak düzenlenmemiştir. Yani, işçi sadece rapor aldığı için işten çıkartılamaz. Raporlu işçinin işten çıkarılması durumunda, işçi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacaktır. 

Ancak, bazı hallerde işçi raporlu olsa dahi tazminatsız şekilde işten çıkarılabilir. İşçinin uzun süreli veya sık sık rapor alması, işveren açısından da olumsuzluklara sebep olmaktadır. Bu nedenle hem işçiyi hem de işvereni korumak amacıyla bazı kanuni düzenlemeler yapılmıştır. 

4857 sayılı İş Kanunu, işçinin kesintisiz ve uzun süreli rapor alması halinde; işverene fesih hakkı tanımaktadır. Buna göre; işçinin rapor süresi, ihbar süresini altı hafta aşar ise işveren sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilir. Bu durumda fesih haklı bir sebebe dayandığı için işçi tazminata hak kazanmayacaktır.

Rapor süresi içinde, usule aykırı şekilde yapılan fesihler, iş mahkemesinde dava açılması durumunda işvereni haksız pozisyona düşürecektir. Bu nedenle, fesih işleminin usule ve kanuna uygun olması gerekir. Peki, işveren hangi hallerde raporlu işçiyi işten çıkartabilecektir? 

İşçinin Kesintisiz Şekilde Uzun Süre Rapor Alması Halinde Fesih 

İşçinin kesintisiz ve uzun süre devam eden rapor hali, işverene haklı fesih imkanı sunmaktadır. Ancak bunun için işçinin raporlu olduğu süre, ihbar süresini 6 hafta aşmak zorundadır. Eğer böyle bir durum söz konusu ise işveren, işçiyi tazminat ödemeksizin işten çıkarma hakkına sahiptir. Bu feshin yasal dayanağı ise İş Kanunu’nun 25. Maddesidir. 

• İş Kanunu madde 25/I: “…işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17.maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74. maddedeki sürenin bitiminde başlar…” 

İş Kanunu 17. Maddede ise ihbar süreleri belirlenmiştir: 

• 6 ay ve daha az kıdeme sahip işçiler için 2 hafta 
• 6 ay ila 1,5 sene arası kıdeme sahip işçilerin 4 hafta 
• 1,5 ila 3 sene arası kıdemi olan işçilerin 6 hafta 

• 3 sene ve daha fazla kıdem süresi olan işçilerin 8 haftalık ihbar süresi bulunmaktadır. 

Buna göre işçinin raporlu olduğu süre, ihbar süresi + 6 haftayı geçiyorsa raporlu işçinin işten çıkarılması söz konusu olacaktır. Feshin haklı nedene dayanması için raporun kesintisiz olması ve ihbar süresini altı hafta aşması zorunludur. Ara ara kullanılan raporların süresi, belirtilen toplam süreyi aşsa dahi; sözleşmeyi ilgili maddeye dayanarak feshetmek mümkün değildir. 

Örneğin, 5 yıllık kıdeme sahip olan işçinin 8 haftalık ihbar süresi bulunmaktadır. 8 haftalık ihbar süresine 6 haftalık ek süre eklendiği takdirde, işçinin kesintisiz şekilde kullanabileceği rapor süresi 14 haftadır. Eğer işçi 14 haftadan daha uzun süre raporlu olursa, işveren sözleşmeyi bildirimsiz şekilde feshetme hakkına sahiptir. Bu nedenle işçinin çalışma ve mesai saatleri ile ilgili bilgi olması gerekir.

İşçinin Kendi Kusuru Nedeniyle Raporlu Olması Halinde Fesih 

İşçinin devamsızlığı, düzensiz yaşamından ve kendi kusurundan kaynaklanıyor ise işveren sözleşmeyi haklı nedenle derhal feshedebilir. Ancak bu devamsızlığın, arka arkaya 3 iş günü boyunca sürmesi ya da bir ay içinde toplam 5 iş gününden daha uzun sürmesi gerekir. 

Sürekli Rapor Alan İşçi İşten Çıkarılır Mı? 

Uzun süre ve kesintisiz şekilde rapor kullanan işçilerin, haklı sebeple işten çıkartılabileceği Kanun’da açıkça düzenlenmiştir. Ancak, belirli aralıklarla ve sürekli rapor alan işçiler açısından böyle bir düzenleme bulunmamaktadır. 

İşçinin sürekli rapor alması işyerinde önemli aksamalara yol açıyorsa, çalışma düzeninin olumsuz şekilde etkilendiği açıktır. Sürekli rapor almak, işveren açısından haklı fesih nedeni olmasa da geçerli fesih nedeni sayılmaktadır. Haklı fesih ve geçerli fesih kavramları birbirleri ile karıştırılmamalıdır. 

Haklı fesihte bildirim süreleri beklenmez. Ayrıca işçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı da ödenmez. Geçerli nedenle fesihte ise işçinin ihbar süresi beklenmeli ve kıdem tazminatı ödenmelidir. 

Ne kadar sıklıkla rapor alınması işveren açısından geçerli fesih nedeni sayılır sorusunun ise net bir cevabı yoktur. Her olay kendi içinde değerlendirileceği için mahkemece yapılacak yargılama sırasında makul süreye karar verilmektedir.

Sağlık Raporu Alan İşçi Evde İstirahat Etmezse Ne Olur? 

Hastalığı ya da yaşadığı kaza sonucunda rapor alan işçinin, rapor süresince nerede bulunması gerektiğine ilişkin kanuni bir düzenleme bulunmamaktadır. Raporlu işçi, bu süreyi evde geçirmez ise işveren buna dayanarak sözleşmeyi feshedemez. Bu sebebe dayanarak raporlu işçinin işten çıkarılması, kanunen geçersiz fesihtir. İşçi dava açtığı takdirde, kıdem tazminatına hak kazanır. Ayrıca işe iade davası açma hakkı da vardır. 

Fakat şu da vardır ki; işçi gerçekte bulunmayan bir sebeple rapor aldıysa, İş Kanunu 25/II-e doğrultusunda işverenin güvenini kötüye kullanması ve doğrulukla bağdaşmayan davranışta bulunması sebebiyle haklı nedenle işten çıkartılabilecektir. Bu durumda, rapor alan işçinin tazminat hakkı da ortadan kalkar. 

Raporlu İşçiyi İşten Çıkarmanın Cezası Var Mıdır? 

Rapor kullanan işçiyi işten çıkardığı için işverene para ceza kesilmemektedir. Yazımızın üst kısımlarında da dile getirdiğimiz üzere; işçi sırf rapor kullandığı için işten çıkartılamaz. Böyle bir durumda fesih geçersiz sayılır ve işçi, kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır. Raporlu işçiyi işten çıkarma cezası ise aslında bu nedenle gerçekleştirilen fesih halinde, işverenin yerine getirmek zorunda olduğu hukuki sorumlulukları anlatmaktadır. 

Raporlu İşçinin İşten Çıkarılması Halinde Tazminat Ödenir Mi? 

Raporlu işçinin işten çıkarılması halinde, işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödenmelidir. Tazminatı ödenmeyen işçi, bir iş avukatı ile hukuki süreci başlatarak, dava yoluna gitme hakkına sahiptir. İşçi alacakları davası ile kıdem ve ihbar tazminatı ile ödenmeyen ücret alacakları talep edilir. Ayrıca feshin geçersiz olması nedeniyle işçinin, işe iade hakkı da bulunmaktadır. İşe iade davası adlı yazımızı okuyarak konu hakkında daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. Eğer siz de raporlu olduğunuz için işten çıkartıldıysanız, Ankara iş hukuku avukatı için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular