Kıdem tazminatı tavanı, işçilere ödenen kıdem tazminatı miktarının üst sınırını belirleyen bir kavramdır. Tavan tutarı, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir ve her yıl yeniden, iki dönem halinde açıklanır. Kıdem tazminatı tavanı 2023 yılı için 23.489,83 TL olarak belirlenmiştir. Bu değer 1 Temmuz ile 31 Aralık 2023 tarihleri arasında geçerli olacaktır.
İşçinin maaşı, tavan değerden daha yüksek ise hesaplama tavan değer üzerinden yapılır. Yani, işçinin brüt ücreti 25.000 TL olsa dahi kıdem tazminatına esas değer 23.489,83 TL olacaktır.
Kıdem tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
- Kıdem Tazminatı = Giydirilmiş Son Brüt Ücret x Kıdem Yılı
Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin İş Kanunu’na tabi olması, işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması ve iş akdinin işverence haklı bir sebep olmadan veya işçi tarafından haklı bir sebebe dayanarak sona erdirilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, emeklilik, askerlik, evlilik gibi istisnai hallerde de işçi kıdem tazminatı talep edebilir.
Kıdem Tazminatı 2023 Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı hesaplamak için, işçinin son brüt ücreti ile çalıştığı yıl sayısını çarpmak gerekir. Ayrıca, tam yıl olmayan süreler için de günlük brüt ücret ile çalışılan gün sayısını çarpmak ve toplam tazminata eklemek gerekir. Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
İşçi ve işveren arasında, deneme süresi belirlenmiş ise bu deneme süresi de kıdeme dahildir. Çalışmaya başlanan günden; iş sözleşmesinin sona erdiği tarihe kadarki zaman aralığı için hesaplanır.
Hesaplama yaparken tavan değere dikkat edilir. Kıdem tazminatı tavanı 2023 senesi için 23.489,83 TL’dir. İşçinin brüt ücreti bu değer üzerindeyse tavan değer üzerinden hesaplama yapılır.
Kıdem tazminatı hesaplamasında, süreklilik arz eden para ya da maddi karşılığı olan menfaatler dikkate alınmaktadır. Ücret, ikramiye, kasa tazminatı, yemek yardımı, gıda ve erzak yardımı, yakacak yardımı, taşıt yardımı, konut yardımı, aile yardımı, çocuk yardımı vb. Buna örnektir. Bütün bu değerlerin toplamı, giydirilmiş brüt ücreti gösterir.
Kimler Kıdem Tazminatı Alır?
Kıdem tazminatı alabilmenin temel şartı, aynı işveren bünyesinde en az bir yıl çalışmış olmaktır. Bu şartı sağlayan işçiler, iş sözleşmelerinin sona ermesi durumunda kıdem tazminatı tavanı 2023 üzerinden tazminatlarını talep edebilirler. Ancak, iş sözleşmesinin sona erme sebebi de önemlidir.
Kıdem tazminatı alabilecek işçiler şu şekilde sıralanabilir:
- İşveren tarafından iş akdi feshedilen işçiler.
- İşin durması, işyerinin kapanması veya iflası gibi nedenlerle iş akdi sona eren işçiler.
- Askerlik görevi için işten ayrılan işçiler.
- Emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almak için işten ayrılan işçiler.
- Kadın işçilerin evlenmeleri nedeniyle işten ayrılmaları.
- İşçinin ölümü halinde mirasçılarına ödenen kıdem tazminatı.
- İşverenin işçiye veya aile bireylerine hakaret, cinsel taciz, şiddet gibi davranışlarda bulunması nedeniyle iş akdini fesheden işçiler.
Bunların dışında; işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması, işverene hakaret etmesi, hırsızlık yapması, işi aksatması, devamsızlık yapması, işe gelmemesi veya işi bırakması gibi durumlarda kıdem tazminatı alınamaz.
Kıdem Tazminatı Tavan Değerden Yüksek Ödenir Mi?
İşveren kıdem tazminatı tavanı 2023 tutarının üzerinde ödeme yapmaya zorlanamaz. İşçinin maaşı ne kadar olursa olsun, tazminat hesaplaması en fazla bu tavan değer üzerinden yapılır. Ancak, işveren tarafından tavan miktarının üzerinde bir ödeme yapılması durumunda, tavanı aşan miktar için sigorta primi ve gelir vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Kıdem Tazminatı Tavanı Nasıl Belirlenir?
Kıdem tazminatı tavanı, her sene Ocak ve Temmuz aylarında, devlet memurları için belirlenmiş olan en yüksek emekli ikramiyesine göre güncellenir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.
2024 Yılı İçin Kıdem Tazminatı Tavanının Ne Olacağı Belli Mi?
2024 yılı için kıdem tazminatı tavanının ne olacağı henüz kesin olarak belli değildir. Ancak, tavan değer memur maaş katsayısına bağlı olarak belirlenir. Memur maaş katsayısı ise, enflasyon, toplu sözleşme zammı ve milli gelir artışı gibi faktörlere göre değişir. Bu nedenle, 2024 yılında kıdem tazminatı tavanının ne kadar olacağını tahmin etmek için, bu faktörlerin nasıl gerçekleşeceğini bilmek gerekir.
Bazı kaynaklara göre, 2024 yılında kıdem tazminatı tavanının 34 bin TL ile 35 bin TL arasında olması beklenmektedir. Bu tahminler, 2023 yılı sonu enflasyonunun yüzde 62 olacağı ve memur maaş katsayısının yüzde 27.59 oranında artacağı varsayımına dayanmaktadır. Ancak, bu varsayımların gerçekleşip gerçekleşmeyeceği henüz belli değildir. Bu nedenle, kıdem tazminatı tavanının kesin olarak belirlenmesi için, ocak ayında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanacak olan memur maaş katsayısını beklemek gerekmektedir.