Belirli süreli iş sözleşmesi ile uygulamada sıklıkla karşılaşılmaktadır. Belirsiz süreli sözleşmelerin, işçilere daha geniş haklar sağlaması nedeni ile genelde işverenler tarafından belirli süreli sözleşmeler yapılmaya çalışılmaktadır. Her iki sözleşmenin farklı şart ve hükümler içermesi nedeni ile bu sözleşmeler ayrı ayrı incelenmelidir.
Yazımızda bu sözleşme türünün özellikleri, şartları, fesih ve sonuçları ile avantaj ve dezavantajları gibi merak edilen konular detaylı şekilde incelenecektir. Belirli süreli iş sözleşmesi hakkında daha detaylı bilgi almak veya feshe ilişkin tazminat davası açmak için Ankara iş avukatı olarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Belirli süreli iş sözleşmesi, ,tarafların bu sözleşme kurulduğu an itibari ile hukuki ilişkinin ne zaman sona ereceğini bildiği, bir işin ya da olgunun tamamlanması gibi koşullara bağlı olan ve sözleşmenin sona erme anının örtülü veya açık şekilde sözleşmede kararlaştırıldığı bir sözleşme türüdür. İşçi ve işveren arasında yazılı şekilde düzenlenmelidir.
İş hukukunda asıl olan belirsiz süreli hizmet sözleşmeleridir. Belirli süreli sözleşmeler ise istisnadır. Bu sözleşmenin geçerli olması için gerekli koşulların yerine getirilmiş olması gerekir.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Şartları
Belirli süreli hizmet sözleşmelerinin bazı objektif ve usul şartları bulunmaktadır. Şartların yerine getirilmemesi halinde sözleşme en başından itibaren belirsiz süreli sayılacaktır. Bu şartlar ise şu şekildedir:
1. İşin Belirli Süreli Olması Gerekir
İş sözleşmesi kurulduğu anda yapılacak işin ne kadar vakit alacağı hem işçi hem de işveren tarafından bilinmeli veya öngörülebilmelidir. Süre sözleşmede açık şekilde belirtilebilir. Önemli olan vadenin açık ve soru işareti bırakmayacak şekilde net olmasıdır. Taraflar arasında böyle bir vade tarihi belirlememiş olsa dahi; yapılacak işin niteliğinden sözleşmenin ne zaman biteceği anlaşılabiliyor ise sözleşme yine belirli süreli olarak kurulabilir.
2.Sözleşme Yazılı Şekilde Yapılmalıdır
Kural olarak bu sözleşme türü yazılı şekilde düzenlenir. Süresi bir ve daha fazla uzun olan iş sözleşmeleri yazılı yapılmalıdır. Fakat sözleşmenin süresi bir seneden daha az ise sözleşme yine de geçerli sayılacaktır. Böyle bir durumda sözleşmenin yazılı şekilde kurulması, ispat açısından önemlidir. Süresi 1 seneden uzun; ancak yazılı şekilde yapılmayan sözleşmeler ise belirsiz süreli olarak kabul edilir.
3.Belirli Bir İşin Tamamlanmasına Yönelik Olmalıdır
Belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilmesi için sözleşme belirli bir işin tamamlanmasına veya bitirilmesine yönelik olmalıdır. Yani sözleşmeye konu olan iş süreklilik arz edecek şekilde değil; belirli bir süre içerisinde sona erecek tarzda olmalıdır. Örnek verecek olursak; bina veya köprü inşası, peyzaj düzenlemesi ya da herhangi bir makinenin monte edilmesi gibi işler bu sözleşme türünün konusu olabilecektir.
4.Belirli Bir Olgunun Meydana Getirilmesi
Bir diğer objektif şart ise belli bir olgunun meydana getirilmesidir. İşyerinin normal faaliyetleri haricinde; olağandışı bir durum ortaya çıkabilir ve bu sebeple işgücü ihtiyacı doğabilir. Veya iş yoğunluğunun artması nedeniyle geçici süreyle yeni işgücü gerekebilir. Bu tarz durumların meydana gelmesi halinde belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilecektir. Çünkü, iş yerindeki faaliyet sürekli olsa da işgücüne duyulan ihtiyaç geçicidir. Hastaneye yatan veya askerlik görevine giden işçinin yerine, geçici olarak yeni bir işçi alınması buna örnektir.
Şartlara Uyulmazsa Ne Olur?
Yukarıdaki şartların taşınmaması halinde belirli süreli iş sözleşmesi geçersiz sayılacaktır. Ancak bu durumdan sözleşmenin tamamen geçersiz hale geleceği anlaşılmamalıdır. Böyle bir durumda sözleşme belirsiz süreli hizmet sözleşmesi olarak kabul edilir ve hüküm ve sonuçları da buna göre değerlendirilir. Belirsiz süreli hizmet sözleşmeleri hakkında daha detaylı bilgi almak için ilgili yazımızı okuyabilir ya da Ankara iş avukatı olarak bize danışabilirsiniz.
Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Farkları
İki sözleşme türü arasındaki farkları şu şekilde listeleyebiliriz:
| Belirli Süreli İş Sözleşmesi | Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi |
| Objektif nedenler gerekir. | Herhangi bir objektif sebebe gerek bulunmaz. |
| İstisnaidir. | Asıl olandır. |
| Yazılı şekilde yapılmalıdır. | Şekil şartı bulunmaz. |
| Sözleşme belirli süre sonunda kendiliğinden sona erer. | Fesih için belirli bir süre bulunmaz. |
| İhbar süresi ve ihbar tazminatı bulunmaz. | İhbar süresi ve ihbar tazminatı bulunur. |
| Bakiye süre ücreti alacağı davası açılabilir. | Bu dava türü açılamaz. |
| İşe iade bulunmaz. | İşe iade bulunur. |
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Uzatılabilir mi?
Kural olarak belirli süreli hizmet sözleşmeleri zincirleme şekilde kurulamaz. Bunun istisnası ise esaslı bir nedenin ortaya çıkmasıdır. Yani sözleşmenin kurulması için objektif koşullara; uzatılabilmesi için ise esaslı bir nedene ihtiyaç bulunur. Peki neler esaslı neden sayılacaktır?
Belirli bir olgunun tekrar meydana gelmesi, mücbir sebepler yüzünden işin süresinde tamamlanamaması ve benzeri durumlar esaslı neden olarak değerlendirilebilir. Her olay kendi içerisinde farklı şekilde ele alınacaktır. Bu nedenle iş hukuku alanında uzman bir iş avukatı ile görüşerek bilgi almanızda fayda bulunur.
Belirli süreli iş sözleşmesinin sonunda, işçi esaslı bir neden olmaksızın çalışmaya devam eder ise sözleşme belirsiz süreliye dönüşür. İşçinin sahip olduğu hak ve yükümlülükler de buna göre şekillenir.
Belirli Süreli Hizmet Sözleşmesinde Deneme Süresi Olur Mu?
İş Kanunu’na göre belirli süreli sözleşmelere de deneme süresi konulabilmektedir.
Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Feshi ve Sonuçları
Bu sözleşme türünde ihbar süresini beklemeye gerek kalmadan sözleşme feshedilebilir. Sözleşmenin tekrar belirli süreli olarak kurulabilmesi için esaslı nedenlerin varlığı gerekir. Ayrıca işçi, işe iade davası da açamaz. Sahip olduğu bu kısıtlayıcı özellikler nedeni ile istisnai bir sözleşme türü olarak düzenlenmiştir. Farklı objektif nedenlerin varlığının aranması da yine bu sebepledir.
Belirli süreli iş sözleşmesi, tarafların anlaşması halinde ikale yoluyla sona erdirilebileceği gibi; sürenin dolmasından önce de feshedebilir. Sözleşmenin normal şekilde ve süre sonunda kendiliğinden sona ermesi halinde, tarafların birbirlerine karşı olan borçları da sona ermiş olur. Ancak işverenin haklı bir neden olmaksızın sözleşmeyi feshetmesi halinde birtakım işçilik alacakları gündeme gelecektir.
Belirli süreli hizmet sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, gerekli şartlar da taşınıyor ise kıdem tazminatı ve bakiye süre ücreti alacağı davası açılabilir. Ancak ihbar tazminatına hak kazanılmaz. İşçinin çalışması boyunca ödenmeyen ücret alacakları bulunuyor ise bunlar da dava edilebilir. Bakiye süre ücreti ve normal ücret alacağını birbiri ile karıştırmamak gerekir. Bakiye süre ücreti, işçinin çalışmaya devam etmesi halinde sözleşme boyunca edineceği ücreti ifade etmektedir. Bu konu oldukça detaylı olması nedeniyle bir başka yazımızda incelenecektir.
Belirli Süreli Hizmet Sözleşmesi Nedeniyle Açılabilecek Davalar
Tarafların karşılıklı borç ve yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde, sözleşme haksız şekilde feshedilmemelidir. İşverenin sözleşme şartlarına uymaması ya da haklı bir neden olmaksızın işçiyi işten çıkarması halinde, işçi aşağıda sayılan dava türlerinden uygun olanını açabilir.
- Bakiye süre ücreti alacağı davası
- Kıdem tazminatı davası
- Ücret alacağı davası
- Fazla mesai ücreti alacağı davası
- Ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı (UBGT) davası
- Yıllık izin ücreti alacağı davası
Bu davalardan yalnızca bakiye süre ücreti belirli süreli hizmet sözleşmesine özel bir dava türüdür. Diğer dava türleri belirsiz süreli sözleşmelerde de açılabilir. Bu dava türleri hakkında merak ettikleriniz için Ankara iş hukuku avukatı olarak bizi arayabilirsiniz.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi ve Kıdem Tazminatı
Belirli süreli iş sözleşmelerinde kıdem tazminatı alınır mı sorusu oldukça merak edilmektedir. Bu sözleşme türünde de gerekli şartların mevcut olması halinde kıdem tazminatına hak kazanılır. Yani 1 tam yıl boyunca çalışan ve iş akdi kıdeme hak kazanacak şekilde sona eren işçi, kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Sözleşmenin belirli süreli olarak yapılıp, daha sonrasında belirsiz süreli hale gelmesi durumunda; kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin o iş yerindeki toplam çalışma süresi dikkate alınır.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Örneği
İnternet ortamında belirli süreli iş sözleşmesi örneği bulunabilse de bu tarz matbu metinler ile hareket etmek sağlıklı değildir. Her sözleşme dikkatli şekilde ve somut olaya uygun olarak düzenlenmelidir. Sözleşmenin sağlam bir hukuki zemin üzerinde hazırlanmaması halinde hak kayıpları ile karşılaşılabilir.
Bu sözleşme düzenlenirken; iş yerinin ve yapılacak işin durumu, işçinin özellikleri ve gerekli mevzuatların gözetilmesi gibi durumlara dikkat edilmelidir. Bu sebeple örnek sözleşmeler yerine, bir iş avukatı ile görüşerek somut olaya uygun sözleşme düzenlenmesi her zaman daha sağlıklı sonuçlar verecektir.
Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Belirsiz Süreliye Dönüşmesi
Belirli süreli iş sözleşmesi istisnadır. Asıl olan taraflar arasında belirsiz süreli sözleşmelerin kurulmasıdır. Bu sebeple hizmet sözleşmesinin belirli süreli olduğunu iddia eden taraf, bu iddiasını ispatlamalıdır. Yazımızın önceki kısımlarında da bahsettiğimiz üzere, belirli süreli sözleşmelerin yapılabilmesi için objektif nedenlerin varlığı bulunmalıdır. Bu şartları yerine getiremeyen sözleşmeler ise belirsiz süreli sayılır.
Ancak şu da vardır ki; objektif nedenler bulunuyor olsa dahi; bazı durumlarda belirli süreli sözleşmeler, belirsiz süreliye dönüşebilmektedir. Örneğin, belirli süreli sözleşmenin esaslı bir neden olmaksızın zincirleme şekilde tekrarlanması halinde; sözleşme kendiliğinden belirsiz süreli hale gelecektir. İş Kanunu’nun 11. Maddesi ile böyle bir durumda sözleşmenin başlangıç tarihinden itibaren belirsiz süreli olarak kabul edileceği düzenlenmiştir.
Belirli süreli iş sözleşmesinin belirsiz süreliye dönüşmesi için bir diğer durum ise iş akdinin devam ettirilmesidir. Zincirleme şekilde yeni sözleşme yapılmasa da var olan belirli süreli sözleşmenin sonunda, işçi çalışmaya devam ederse sözleşme yine belirsiz süreliye dönüşecektir.
Konu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Bu konu hakkında en fazla merak edilen sorulardan bazılarına aşağıda yer verilmiştir. Daha detaylı bilgi almak için ofisimizi arayabilirsiniz.
Belirli bir süre için düzenlenen ya da belirli bir iş veya olgunun tamamlanması amacıyla düzenlenen sözleşmeler, belirli süreli sözleşmedir.
Bu sözleşme zincirleme olarak yenilenemez. Sadece esaslı bir nedenin varlığı halinde yenilenebilir. Böyle bir neden olmaksızın yenilenen sözleşmeler, belirsiz süreli sayılır.
Sözleşmenin kanun tarafından belirtilen şartları sağlamaması halinde, sözleşme başından itibaren belirsiz süreli sayılır.
Hayır alınamaz. İhbar tazminatı için sözleşmenin belirsiz süreli olması gerekir.
Bu durumda esaslı bir neden bulunmuyor ise sözleşme kendiliğinden belirsiz süreliye dönüşür.
İhbar süresinin beklenmesi zorunluluğu bulunmaz. İş akdi doğrudan sona erdirilebilir.
Evet konulabilir. Kanun tarafından böyle bir kısıtlama yapılmamıştır.