Erkek işçiler askere giderken tazminat alır mı sorusu, sıkça merak edilen bir konudur. İş Kanunu, kadın işçilere evlenmeleri halinde iş akdini feshetmeleri durumunda kıdem tazminatı ödenmesini öngörmektedir. Aynı şekilde, askerlik zorunlu bir vatani görev olduğu için işten ayrılan erkek işçilere de bazı hak ve imkanlar tanınmaktadır.
Askerlik Tazminatı Nedir?
Zorunlu askerlik görevi nedeniyle işten ayrılan işçiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Halk arasında askerlik tazminatı olarak bilinse de aslında hukuken kıdem tazminatıdır.
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki bağlılığı ve hizmeti nedeniyle yıpranmasına karşılık; geleceğini güvence altına almak için verilir. Çalışma süresi bir yıl veya daha fazla olan işçilere ödenir.
Askerlik tazminatı almak için işten ayrılma sebebinin zorunlu askerlik görevi olduğu belgelenmeli ve işyerinde kesintisiz şekilde en az bir yıl çalışmak gerekir. Her tam yıllık çalışma karşılığında işçiye 30 günlük brüt ücreti tutarında tazminat verilir.
Askere Giderken İşyerinden Tazminat Alınır Mı?
Evet, askere giden işçiler bu sebeple işten ayrılırsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İstifa dilekçesi verilirken, askerlik şubesi ya da E-devletten alınan sevk belgesi dilekçeye eklenmeli ve işten ayrılma sebebinin askerlik görevi olduğu belirtilmelidir.
Ancak İhbar tazminatı alınmaz. İhbar tazminatı, yasal bildirim sürelerine uymaksızın iş akdini fesheden tarafın ödemesi gereken bir tazminat türüdür. Bu durumda iş akdini fesheden taraf işçi olduğu için söz konusu değildir.
Askerlik Tazminatı Almanın Şartları
Yukarıda da değindiğimiz gibi askerlik sebebiyle işten ayrılma durumunda alınan tazminat, hukuki açıdan kıdem tazminatıdır. Bu sebeple, kıdem tazminatı alma şartları aynen geçerlidir:
- İşyerinde en az 1 tam sene boyunca çalışmak
- Askerlik görevi nedeniyle işten ayrılacak olmak
- İşten ayrılma sebebini belgelemek
Bu şartları yerine getiren çalışanlar kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İşverenin tazminat ödememesi halinde işçi alacakları davası açılması gerekir.
Askere Giderken Tazminat Nasıl Alınır?
Askerlik sebebiyle işten ayrılmanız gerekiyor ise aşağıdaki adımları takip ederek tazminatınızı alabilirsiniz:
- Öncelikle, askerlik görevinizi yapacağınıza dair bir belge edinmeniz gerekir. Bu belge, askerlik şubesinden alınabileceği gibi, e-devlet üzerinden de temin edilebilir.
- Daha sonra, işvereninize işten ayrılacağınızı ve kıdem tazminatı talep ettiğinizi yazılı olarak bildirmeniz gerekir. Bu bildirim, iş sözleşmesinin feshi anlamına gelir.
- İşvereniniz, bildiriminizi aldıktan sonra, size tazminat ödemekle yükümlüdür. Kıdem tazminatı hesaplaması, her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücretiniz üzerinden yapılır.
İşveren tazminatınızı ödemezse bir iş hukuku avukatı ile mahkeme yoluna başvurabilirsiniz. İşçi alacakları davası ile kıdem tazminatınıza ek olarak; ödenmeyen fazla mesai ücretleriniz ya da yıllık izin ücretiniz gibi diğer işçilik alacaklarını da talep edebilirsiniz. Tazminatınız ödenmiyorsa yukarıdaki formu doldurabilir veya doğrudan bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Askerlik Tazminatı Almak İçin Gereken Belgeler
Askerlik nedeniyle işten ayrılıp kıdem tazminatı almak istiyorsanız, sevk belgenizi almalısınız. Bunun için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Bu belgeyi, askerlik şubesinden veya e-devlet kapısı üzerinden alabilirsiniz.
- Askerlik şubesinden almak için, şubeye giderek, nüfus cüzdanınızı veya T.C. kimlik kartınızı ibraz etmeniz yeterlidir. Askerlik şubesi, size sevk belgenizi verecektir.
- E-devlet kapısı üzerinden almak için, öncelikle e-devlet şifrenizi edinmeniz gerekir. E-devlet kapısına giriş yaptıktan sonra, arama kısmına Kamu Kurumları yazın. Devamında ise Milli Savunma Bakanlığını seçin. Açılan pencerede, Askerlik Durum Belgesi başlığı altında bulunan belgeyi görüntüleyin ve çıktısını alın.
Askere giderken tazminat almak için dilekçenizde hem bu durumu işverene bildirmeniz hem de sevk belgesini dilekçe ekine koymanız gerekir. Aksi takdirde yargılama sırasında ispat zorluğu yaşamanız olasıdır.
Askerlik Tazminatı Hesaplama 2024
Kıdem tazminatını hesaplamak için işe giriş ve çıkış tarihi, aylık brüt maaş, prim ve ikramiye, yol ve yemek yardımı gibi faktörler dikkate alınır. Toplam çalışma yılı ile giydirilmiş son brüt ücret çarpılır.
Giydirilmiş brüt ücret, çıplak brüt ücrete işçiye yapılan düzenli ödemelerin de eklenmesi ile bulunur. Hangi ödemelerin bu hesaba katılacağına dikkat edilmelidir. Ayrıca, tam yıldan arta kalan süreler de hesaba katılmalıdır.
Askerlik Tazminatı Ne Zaman Ödenir?
İş Kanunu’nda, askere gidenlere tazminatın ne zaman ödeneceği net olarak belirtilmemiştir. Yani Kanun’da, işveren tazminatı 1 ay içerisinde ödemeli ya da 5 aylık ödeme süresi vardır gibi net bir tanımlama ya da ibare bulunmamaktadır.
Ancak, kıdem tazminatının iş sözleşmesinin feshi ile birlikte ödenmesi temel kuraldır. Bu durumda, belirli bir süre olmamasına karşın; işverenin tazminatı derhal ve peşin olarak ödemesi gerekmektedir.
Askerlik tazminatı, işçi ve işveren arasında bir mutabakat/sözleşme imzalandığı takdirde taksitle de ödenebilir. Ancak, işçinin rızası olmadan taksitle ödeme yapılamaz.
İşverenin Asker Dönüşü İşe Başlatmaması Halinde Ne Yapılır?
Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, görevini bitirdikten sonra iki ay içerisinde eski işyerine geri dönmek istediğini işverene bildirirse; işveren, Kanunun öngördüğü koşullar altında işçiyi işe almaya mecburdur.
İşveren, işçinin eski veya benzer bir görevine uygun boşluk olduğu takdirde işçiyi hemen işe geri başlatmalıdır. Böyle bir boşluk olmadığı durumda, benzer bir görevdeki ilk boş yer için bu işçiye öncelik tanımalıdır. İşçi, işe geri alınmayacaksa işçiye tazminat ödenmesi gerekir. Ayrıca işçinin işe iade davası açma hakkı da bulunur.
Bedelli Askerlik Yapanlar Kıdem Tazminatı Alır Mı?
Bedelli askerlik, 2019 yılında yürürlüğe giren yasayla devamlı hale getirilmiştir. Bu kapsamda, işverenler bedelli askerlik yapanlara da kıdem tazminatı ödemelidir.
Bedelli askerlik yapmak isteyenlere, uygulamada iki yol sunulmaktadır.
- Birinci Yol: İşçi, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre iş sözleşmesini askerlik gerekçesiyle feshetmektir. Kıdem tazminatını zorunlu askerlikteki gibi işverenden alabilir.
- İkinci Yol: İşçi, iş akdini bitirmeden bedelli askerlik boyunca maaşsız izne ayrılmaktır. 30 günlük temel eğitim sona erdikten sonra aynı iş yerinde çalışmaya hak kazanır.
Yargıtay işçilerin fesih veya maaşsız izin seçimlerine göre değişiklik gösteren bir uygulama belirlemiştir. Bedelli askerlikte kıdem tazminatı ödenir mi adlı yazımızı inceleyerek daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Askerlik Sebebiyle İşten Ayrılmada İhbar Süresi
Eski 1475 sayılı İş Kanunu’nun mülga 14. Maddesine göre; askerlik görevi işçiye haklı fesih imkanı sunmaktadır. Haklı fesih halinde, ihbar sürelerine uyma zorunluluğu bulunmamaktadır. Yani işçi, askerlik sebebiyle işinden ayrılacaksa ihbar süresini beklemek zorunda değildir. Ancak şu da unutulmamalıdır ki; tazminat almak istiyorsanız, gerekli belgeleri ekleyerek işverene yazılı bildirimde bulunmanız gerekir. Aksi takdirde, yargılama aşamasında fesih konusunda ispat zorluğu yaşanabilmektedir.
Askere Gidenler İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
Askere gidenler işsizlik maaşı alabilir; ancak bazı şartları yerine getirmek zorundadır. Bu şartlar şu şekildedir:
- İşten ayrılmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta primi ödemiş olmak
- İşten ayrılmadan geriye doğru son 120 gündür bir işyerinde çalışmış olmak
- İşten askerlik görevi nedeniyle ayrılmak
Bu şartları taşıyan işçiler, İŞKUR’a başvurmaları halinde işsizlik maaşı almaya da hak kazanır. Ancak, işsizlik maaşı askerlik süresince ödenmemektedir. Askerlik görevi bittikten sonra, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde tekrar İŞKUR’a başvuran işçiler, kalan işsizlik maaşını almaya devam edebilirler.